به نقل از «فارس»

چشم‌انداز روابط پکن-عشق‌آباد؛ نگاه قدرت‌های منطقه به اقدامات «سردار»

تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۲۷۵۰۶

«حسین اسوبعلی اف» کارشناس مسائل سیاسی منطقه ضمن یادداشتی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد، به بررسی نتایج سفر رسمی رئیس جمهور ترکمنستان به چین و تشدید رقابت‌های بازیگران فعال منطقه‌ای پرداخت.

در این یادداشت آمده است: در واقع با سفر رسمی «سردار بردی‌‌محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان به چین در 5-6 ژانویه (15-16 دی) می‌توان گفت که مرحله به اصطلاح «مشروعیت‌بخشی بین‌المللی» رئیس جمهور جوان این کشور و پذیرش وی به حوزه «سیاست کلان بین‌المللی» تکمیل شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برای ترکمنستان، روسیه و چین دو کشوری هستند که به طور سنتی در سیاست خارجی آن از اهمیت زیادی برخوردارند.

پیش از این سردار بردی‌محمداف از روسیه، ایران و همچنین برخی از کشورهای آسیای مرکزی بازدید به عمل آورده و در اجلاس‌های مختلف حضور یافت که به گونه‌ای زمینه ورود تدریجی رئیس جمهور جدید ترکمنستان به عرصه کلان سیاسی را فراهم کرد.

ظاهرا «عشق آباد» علاقه مند به انجام سفر به چین تا پایان سال 2022 بود، اما به دلیل مشغله کاری رهبری چین و سایر برنامه‌های تدارک‌شده در این کشور زمینه برای امکان چنین سفری فراهم نبود. با این حال بازدید رسمی سردار بردی محمداف از چین در آغاز سال جدید میلادی برای ترکمنستان به نحوی نمادین بوده و از نظر حفظ ثبات اقتصادی این کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می باشد.

بنابر اعلام بخش مطبوعاتی ریاست جمهوری ترکمنستان، سفر بعدی سردار بردی‌محمداف به ترکیه انجام خواهد شد که از نظر ژئوپلیتیک و انرژی نیز جالب به نظر می رسد، زیرا «آنکارا» در حال ترویج ایده «کریدور میانی» است که باید چین و اروپا را از طریق آسیای مرکزی، قفقاز جنوبی و ترکیه به یکدیگر متصل کند. در این پروژه ترکمنستان با منابع گازی غنی یکی از جایگاه های مهم را به خود اختصاص داده است. اکنون تمام جوانب فنی انتقال گاز خزر به اروپا به هر دلیلی به ترکیه و متحد مطیع آن، یعنی آذربایجان وابستگی پیدا کرده است.

در عین حال برای همه روشن است که اجرای پروژه‌های ساخت خطوط لوله در دریای خزر همچنین به موقع و نظر روسیه و ایران بستگی دارد که بدون توافق با آن‌ها تحقق چنین پروژه‌هایی دشوار خواهد بود.

در هر صورت سفر سردار بردی‌محمداف به چین نه‌تنها در چارچوب روابط دوجانبه قابل بررسی است، بلکه از منظر روابط جدید انرژی و حمل و نقلی در حال شکل‌گیری در قلمرو اوراسیا نیز باید مورد توجه قرار گیرد. این موضوع با توجه به اقدامات ترکیه برای نقش‌آفرینی فعال در فضای اوراسیا، منافع قدرت‌های بزرگی مانند روسیه، چین و ایران را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

به صورت طبیعی جزئیات نتایج سفر رئیس جمهور ترکمنستان به چین رسانه‌ای نشده است با این وجود بر اساس گزارش های رسمی، امضای بیانیه مشترک روسای جمهور دو کشور و همچنین 15 سند همکاری در زمینه‌های اقتصادی، انرژی، بهداشتی، فرهنگی، گردشگری،  دانشگاهی، ورزشی و رسانه‌ای رهاورد این سفر می باشد.  

به باور کارشناسان یکی از محورهای اصلی مذاکرات بین رهبری ترکمنستان و چین موضوع ساخت خط لوله گاز جدید موسوم به «D» و بحث قیمت گاز بوده است. ظاهراً ترکمنستان امید مشخصی به افزایش قیمت گاز بسته اما به دلیل احتمال افزایش عرضه گاز روسیه به چین با توجه به تیرگی روابط میان «مسکو» و اروپا، «عشق آباد» وادار به تعدیل انتظارات خود در این مورد خواهد شد.

یکی دیگر از مواردی که ممکن است در این مذاکرات مطرح شده باشد، چشم انداز انتقال گاز از طریق دریای خزر و مشارکت ترکیه و آذربایجان در این زمینه دانسته می‌شود زیرا این موضوع در دستور کار قرار داشته و با توجه به احتمال عضویت کامل ترکمنستان در سازمان کشورهای ترک‌زبان، ممکن شرایط به سمت تغییر و تحولات جدی‌تر پیش برود.

البته چین چندان نگران این موضوع نیست، زیرا موقعیت بی‌طرفی مثبت و همچنین بازنگری در این زمینه منحصراً یک امر داخلی ترکمنستان دانسته می‌شود. با این وجود تقویت ترکیه و مشارکت فعال ترکمنستان در این فرآیندها ممکن است به لحاظ چشم‌انداز تامین ثبات عرضه گاز مورد توجه چین قرار گیرد. برای چین جهت برآورده کردن نیازهای رو به رشد خود، حفظ ثبات و پایداری عرضه گاز از ترکمنستان مهم می‌باشد.

مورد دیگری که برای ترکمنستان از اهمیت قابل توجهی برخودار است، موضع روسیه می‌باشد. برای روسیه واضح است که طی این سفر، ترکمنستان پایبندی خود بر توافقات قبلی با چین در جهت عرضه گاز را تائید کرده است. موضوع توافق بر سر قیمت گاز بین ترکمنستان و چین نیز برای روسیه زیاد جالب نیست، زیرا همکاری‌های گازی روسیه و چین بر اساس قراردادهای بلندمدت صورت گرفته و رهبری چین به اصل قیمت بازار نسبت به منابع انرژی روسیه متعهد می‌باشد.

به صورت طبیعی روسیه مانند چین به ثبات ترکمنستان و حفظ وضعیت موجود در این کشور و کل منطقه علاقه‌مند است. برای روسیه مهم است که چین همچنان عنصر اصلی تثبیت‌کننده اقتصادی در آسیای مرکزی و حتی فضای اوراسیا باقی بماند. شاید تا چند سال پیش تصور چنین امری از سوی روسیه سخت بود، اما امروز به یک واقعیت موجود بر روی صحنه تبدیل شده است.

با توجه به وضعیت اوکراین، ثبات آسیای مرکزی برای روسیه بیش از هر زمان دیگری مهم شده است و اگر این امر از طریق تقویت جایگاه چین حاصل شود، به اصطلاح «شر» کمتر و ریسک قابل قبول‌تری خواهد بود.

بدون تردید وضعیت جدید در منطقه منجر به تشدید اقدامات سایر بازیگران خواهد شد که ایران به عنوان یکی از شرکای تاریخی آسیای مرکزی و کشوری با نگاه خیر‌خواهانه به منطقه، نباید با اقدامات محدود و به اصطلاح حاشیه‌ای قناعت  کند. ضمنا حجم عرضه گاز بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان به صورت سوآپ کمتر از میزان اعلام شده در آمده و هنوز معلوم نیست که با توجه به لفاظی‌های تهاجمی و حمایت‌های آشکار رسانه‌ای «باکو» از اعتراضات اخیر در ایران، روابط میان ایران و آذربایجان چگونه پیش خواهد رفت.

در ژوئیه 2022 شرکت «گازپروم» روسیه و شرکت ملی نفت ایران تفاهم نامه همکاری استراتژیک به ارزش 40 میلیارد دلار امضا کردند. گفته شده است که این شرکت‌ها امکان تعامل در توسعه میادین نفتی ایران، اجرای پروژه‌های در زمینه گاز طبیعی مایع و ساخت خطوط لوله انتقال گاز مورد بررسی قرار خواهند داد. همچنین بحث تبادل گاز به صورت سوآپ از طریق خاک ترکمنستان نیز مورد توجه قرار گرفته است. حجم بالقوه تامین گاز از روسیه تنها از طریق مرز شمالی ایران می‌تواند به 50 میلیون متر مکعب در روز برسد. همچنین در چارچوب جایگزینی انرژی بین روسیه و ایران، امکان عرضه گاز به آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و عراق فراهم خواهد شد.

باید گفت که با توجه به تحولات اوکراین و تغییرات قیمت جهانی انرژی، ممکن است پروژه خط لوله گاز «تاپی» چشم‌اندازی برای اجرا پیدا کند، البته مشروط به حل و فصل مشکلات امنیتی افغانستان، تامین ثبات در پاکستان و آمادگی هند.

با توجه به موارد فوق، اکنون ترکمنستان به یک عنصر بسیار مهم در جریان‌های ژئوپلیتیکی، انرژی و استراتژیکی اوراسیا تبدیل شده است. به نظر می‌رسد  سال‌های 2023-2024 ممکن است دوره تحولات اساسی هم برای ترکمنستان و هم برای کل منطقه باشد. بنابراین جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازیگران فعال منطقه‌ای و کشوری با ظرفیت‌های بالای سیاسی، اقتصادی و امنیتی باید نقش‌آفرینی به مراتب فعال‌تری در این کشور و آسیای مرکزی داشته باشد. حد اقل چنین  انتظاری در میان جوامع  منطقه وجود دارد.

پایان پیام/ح

منبع: فارس

کلیدواژه: ترکمنستان آسیای مرکزی سفر بردی محمداف سردار بردی محمداف برای ترکمنستان آسیای مرکزی رئیس جمهور برای روسیه خواهد شد عرضه گاز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۲۷۵۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عملیات وعده صادق قدرت فرماندهی ایران را نشان داد

به گزارش جام جم آنلاین، حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد در خطبه‌های نمازجمعه تهران با اشاره به انجام عملیات «وعده صادق»، اظهار کرد: در فضای جنگ شناختی این رسانه‌ها هستند که روایت می‌کنند و باید روایت فتح در عملیات وعده صادق را مورد تاکید قرار داد و به آن پرداخت.

وی یادآور شد: فرمانده مقتدر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تصریح کرده که این عملیات می‌توانست بسیار گسترده باشد اما عملیات محدودی در اندازه شرارت دشمن خبیث انجام شد. اما عملیات از نگاه دشمنان بسیار گسترده و آغازگر تحول در منطقه و معادلات آن تعبیر می‌کنند.

ابوترابی‌فرد تاکید کرد: ایران در این عملیات محدود، قدرت فرماندهی خود را در گسترده‌ترین و پیشرفته‌ترین عملیات پهپادی و موشکی نشان داد.

امام جمعه موقت تهران یادآور شد: دنیای غرب این عملیات را آغاز تحولی بنیادین در منطقه و معادلات سیاسی و نظامی تعریف می‌کند. در این نبرد درخشان رژیم صهیونیستی، آمریکا، انگلیس، فرانسه و کشورهای همسو با آنها از تمام کارت‌ها و ظرفیت‌های دفاعی خود استفاده کرده و آن را به کار بردند، اما ایران از تعداد محدودی از کارت‌های تهاجمی خود بهره گرفت و این نشان‌دهنده وضعیت میدان است.

وی ادامه داد: ایران در این عملیات بالاترین سطح از دقت را به نمایش گذاشت. صهیونیست‌ها که با عملیات طوفان الاقصی نخستین شکست اطلاعاتی، امنیتی و نظامی بزرگ را تجربه کرده بودند، با اشتباه محاسباتی در حمله موشکی به کنسولگری جمهوری اسلامی که در حقیقت بخشی از خاک ایران است، با عملیات پیروزمندانه وعده صادق در سوگ فرو ریختن تار و پود افسانه شکست ناپذیری رژیم صهیونیستی نشستند.

ابوترابی‌فرد افزود: عصر جدیدی در منطقه آغاز شده است که بازیگران اصلی آن پیروان پیامبر اسلام ملل شجاع، معتقد و صبور امت جهان اسلام و ستون فقرات آن محور مقاومت است.

وی با اشاره به برگزاری اجلاس بین المللی ایران و آفریقا، گفت: از رئیس جمهوری و وزیر صمت برای برگزاری این اجلاس تشکر و بر تلاش‌های موفق وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در شکل‌گیری دبیرخانه این اجلاس در وزارت صمت برای پیگیری تصمیمات آن، تاکید می‌کنم.

خطیب موقت نماز جمعه تهران با اشاره به ظرفیت‌های قاره آفریقا، اظهار کرد: قاره آفریقا با حضور بیش از ۵۴ کشور، بیش از ۳۰ درصد از ذخایر طبیعی جهان، ۴۰ درصد از ذخایر طلا و ۹۰ درصد از ذخایر پلاتین جهان را در اختیار دارد و بر اساس گزارش بانک بین‌المللی پول در میان ۱۰ کشوری که در سال ۲۰۲۳ بالاترین سرعت و شتاب را در رشد اقتصادی داشتند، ۶ کشور آفریقایی قرار دارد.

وی افزود: تحکیم رابطه با این قاره کهن و ثروتمند و انسان‌های آراسته به فضیلت آن که در طول قرون گذشته مورد ستم استکبار جهانی قرار گرفتند، یک ضرورت است.

ابوترابی‌فرد با برشمردن پیامدهای عملیات «وعده صادق»، گفت: در بعد سیاست داخلی این عملیات، تلاش دشمن در حوزه جنگ شناختی برای اعتمادزدایی و ایجاد شکاف اجتماعی و تحمیل تفکر ناامیدی و ناکارآمدی و نادیده‌انگاری پیشرفت‌های انقلاب اسلامی و تخریب واقعیت‌ها را با چالشی جدی مواجه ساخته و یک فرصت استثنایی برای ارائه گوشه‌ای از توانمندی‌های کشور در زمینه تولید فناوری‌های نظامی به ویژه صنایع هوافضا فراهم کرده است که می‌تواند در حوزه خلق ثروت برای ایران نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.

وی ادامه داد: از پیام‌های این عملیات آن بود که اولاً در راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران توسعه و گسترش جنگ تعریف نشده است و ایران برای ارتقای امنیت به‌ویژه در منطقه و کشورهای اسلامی و همسایگان اهمیت بسیاری قائل است و در عین حال، ایران ارتقای امنیت را به ارتقای سطح بازدارندگی مربوط می‌داند.

امام جمعه موقت تهران تاکید کرد: هر قدرتی علیه ایران اقدام کند، با پاسخ سخت مواجه خواهد شد و هیچ مماشاتی در کار نیست. از طرفی آمریکا و متحدان غربی او از شکست‌هایشان در افغانستان، عراق، سوریه، یمن و جنگ هشت‌ساله و تحریم‌های طولانی علیه جمهوری اسلامی ایران درس بیاموزند و با نگاه درس آموز به تغییر معادلات سیاسی در منطقه و شکست‌های خفت‌بار رژیم کودک‌کش و خبیث در راهبرد سیاسی و نظامی خود تجدید نظر کنند و خطاهای محاسباتی گذشته را تکرار نکنند.

ابوترابی‌فرد با طرح این پرسش که صدها میلیارد دلار هزینه جنایت علیه ملل منطقه از مسلمانان، مسیحیان و یهودیان چه دستاوردی برای غرب داشته است، تصریح کرد: تنها راهبرد برای امنیت منطقه فراخوان مردم شریف فلسطین و تشکیل یک حکومت مستقل فلسطینی و مراجعه به آرای ملت فلسطین، اعم از مسلمانان مسیحیان و یهودیان است.

وی در بخش دیگری از سخنانش خطاب به جوانان و جامعه علمی و دانشگاهی کشور، اظهار کرد: فناوری و تکنولوژی به دست چهره‌های فرهیخته علمی و با هدایت مراکز علمی و دانشگاهی و با هدایت رهبر حکیم انقلاب اسلامی در شرایطی به دست آمده است که ملت و نظام به دلیل استقلال‌طلبی و سردادن شعار «نه غربی و نه شرقی» با شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی مواجه شده است. این دستاوردهای علمی و نظامی صرفاً با بهره‌گیری درست از ظرفیت نهادهای علم و توانمندی متخصصان داخلی به دست آمده است که به احساس غرور ملی و تقویت خودباوری، امید و استفاده از ظرفیت‌های انباشته‌شده و زیرساخت‌ها در طول چهار دهه گذشته انجامیده است.

خطیب موقت نماز جمعه تهران با تاکید بر اهمیت وحدت ملی، گفت: با تحکیم وحدت ملی و انسجام اسلامی می‌توان بر چالش‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی غلبه و ایران را در جایگاهی دیگری مشاهده کرد که امیدوارم با نگاه درست به این ظرفیت‌ها و تلاش مدیران ارشد جامعه اسلامی، با ارتقای جایگاه بازدارندگی دفاعی ایران مقتدر، کشور با قدرت از همه چالش‌ها عبور کند.